Sunday, May 25, 2025

ચણાં ચોર ગરમ



સાહિત્ય પરિષદનાં નાકે ચણાચોર ગરમ વેચતો તો

હિંદી ફિલ્મમાં ગાવામાં આવ્યું છે

એમ એના ચણાં ચોર ગરમ

ખુદગર્ઝીના છે

મનમરજીનાં છે

લીંબુ નીચોવી મસાલો નાંખી

ચટાકો તૈયાર કરે છે

સામે એક ખંડમાં ગોર્વધનરામની પ્રતિમા સામે

અર્ધભરેલા ખંડમાં એક માણસ ઝભ્ભો પહેરીને

દુનિયાની ચિંતા કરે છે

ત્યાં આવતા કોઇ આના ગ્રાહક નથી

મોટાભાગનાનાં દાંત નિવૃત્ત થઇ ગયા છે

એ જડબા હવે ખાલી બોલી શકે છે

એના ગ્રાહકો છે સામે બનેલા દૈત્યાકાર કોંક્રીટનાં કિનારે

બેસતા યુવાન જોડાઓ

ભવિષ્યની ચિંતા નહીં સ્વપ્ન જોતા જોતા

ચટપટા મસાલેદાર યુવાનીમાં રાચતા રાચતા એને આરોગે છે

ટુ વ્હીલરની સીટ પર કે કારનાં ડેશબોર્ડ પર

અખબારનાં કાગળો પર પાથરેલા આ ચણાં ચોર ગરમ

તટસ્થ મુક પ્રેક્ષક છે

આ યુવાનોની જીંદગીમાં અખબાર આટલો સમય જ આવે છે

લખેલા કાગળો હવે તેમની જીંદગીમાં ખાલી

ચવાણાંસીંગ કે નાસ્તામાં જ આવે છે

બાકી બધુ તેમનાં મોબાઇલમાં આવે છે

કોંક્રીટનાં બે કિનારા વચ્ચે પાણી કેદ કરાયું છે

સુરજ હવે ઉંચા મકાનો પાછળ ડુબી રહ્યો છે

પંખીઓ એમનાં ફ્લેટની છાજલીએ બનાવેવા

માળાં તરફ પાછા ફરી રહ્યા છે

એમને પણ ટ્રાફિક નડી રહ્યો છે

નીચે યુવાનો વગર પાંખે ઉડી રહ્યા છે

પેલા ચણાં ચોર ગરમનાં ડસ્ટબીનમાં ફેંકાયેલા કાગળ પર

થોડા ઝુંપડા તુટવાના સમાચાર છે

બુલડોઝરનાં ફોટા છે

પરિષદની અંદર એક સાહિત્યકાર બોલી રહ્યા છે

વૃક્ષો કપાઇ જવાની બાબતે ગુસ્સો ઠાલવી રહ્યા છે

એસિડીક ભાષામાં એ ટીકા કરે છે

બહાર ઇન્સ્ટાગ્રામ કે યુટ્યુબ પર ચાલતી જાતજાતની રીલો યુવિનો બનાવી રહ્યા છે

પરિષદમાં ટ્યુબલાઇટ બંધ થાય છે અને તરત

મ્યુનિસિપાલિટિની લાઇટો ચાલુ થાય છે

બધા ઘરે જવાની તૈયારી કરે છે

પોતપોતાના ઘરે બધા પોતાની હેસિયત પ્રમાણે પહોંચે છે

કારબાઇકરીક્ષાઓલાઉબેરરેપીડોલીફ્ટ કે ચાલતા

પેલો ચણાં ચોર ગરમવાળો પણ

બધો માલ વેચાઇ ગયાની ખુશીમાં 

ચાલતા ચાલતા એના ઘર તરફ જાય છે

પણ ત્યાં તો ઘર હતુ જ નહીં

કાટમાળ પણ નહતો 

કૉણ ગળી ગયું એનું ઘર...

એનો ખુદગર્ઝ સ્વમાનનો વધેલો ચણો

એની સામે જોઇ રહ્યો હતો

અખબારમાં કદાચ આજ વિસ્તારનાં ગરમેગરમ

સમાચાર છપાઇ રહ્યા હતા

વિદ્વાનો પુસ્તક વાંચી રહ્યા હતા

યુવાનો રીલ જોઇ રહ્યા હતા

બીજા દિવસે પણ એ ચણા ચોર ગરમ વેચતો હતો

બુલડોઝરનાં ફોટાવાળા અખબારની પસ્તીમાં

ચટાકો બધા માણી રહ્યા હતા

બસ ખાલી બે કોંક્રીટનાં કિનારા વચ્ચેનું પાણી સ્થિર હતું

અને પેલી બે આંખો વચ્ચેનું પણ 

 

 

 

 

 

Saturday, May 1, 2010

ગુજરાતી લોકો જેવી નફટ જાત કોઇ નથી....

ગુજરાતી લોકો જેવી નફટ જાત કોઇ નથી. કુતરાની પુંછડી ભાયમાં ઘાલી હોય તો વાંકી તે વાંકીજ. કેહતા કેહતાં મ્હોડું પણ થાકી ગયું. પણ તેઓ બેશરમીપણાંથી એક કાને સાંભળે છે ને બીજા કાનેથી કાઢી નાંખે છે. નકટી નાક કાપ્યું તો નવ ગજ વધ્યું. આ જાતના લોક છે ગુજરાતી. ખરાબ રશમો, નિચા વ્હેમો, ગાંડા વિચારો, શરમ ભરેલી રીતો, એ બધા વિશે લખતા લખતા કાગળો ખુટ્યા, સાહી આવી રહી અને કલમ થાકી, પણ આખરે તેઓ તેવાનાં તેવાજ રહા. વર્ષો પર વરષો બદલાતાં જાય છે. પણ આ લોકોનાં વિચારમાં મુદ્દલ ફેર દેખાતો નથી. આજ નહિં તો કાલે, કાલ નહિં તો બે મહિના રહીને, બે મહિના રહીને નહી તો બે વરશ રહીને, બે વરશ રહીને નહિ તો પાંચ વરશે કંઇ પણ તેઓનાં મન પર અસર થશે એવી આશાથી પણ કંઇ પણ જીવને સંતોષ વળતો. પણ આજકાલ કરતા પંદર વર્ષ થયા.....હાયરે ! હો, ઓ ગુજરાતીઓ, તમારા કાન ઉઘાડો નહી તો પછી હવે મારી દાંડીથી છેક નાગો થઇને મારીશ.
- નર્મદ ડાંડિયો, ૧ ફેબ્રુઆરી, ૧૮૬૫

Thursday, December 10, 2009

સાત બાય સાત ફૂટનું પિંજર..ફોકલેન્ડ રોડ લેન નંબર ૮


વિશ્વ પ્રસિદ્ધ સ્થપિત લા કર્બુઝિયર અમદાવાદમાં પાંચ મકાનો બનાવવા આવ્યા હતા. તેઓ શહેર જોવો ગયા અને માણેકચોકમાં ઝવેરીઓની સાત બાય સાત ફૂટની દુકાનો જોઈને આ સ્થપિત ચોંકી ગયા. એમણે કહયું કે, આટલી નાની જગ્યામાં ધંધો કેવી રેતી થાય ? તેઓ પોતે આ નાનકડી દુકાનનું માપ લેવા સુઈ ગયા, આશ્યર્યચિકત થઈ ગયા. આટલી નાની જગ્યામાં ધંધો કેવી રીતે થઈ શકે. સાત બાય સાત ફૂટની નાનકડી જગ્યા !
સાત બાય સાત ફૂટની જ જગ્યા. કાંકરિયામાં વાંદરા રાખવાનાં પીંજરાથી નાની જગ્યા. ધંધો સદીઓ જૂનો. શરીર વેચવાનો ધંધો. સ્થળ મુંબઈ. ફોકલેન્ડ રોડ. બદનામ જગ્યા. ઈન શોર્ટ રેડ લાઈટ એરિયા. સતત નોકરી બાદ છ વર્ષ પછી મુંબઈ જવાનું થયું. હેપ કલબો, માધી હોટલો, પબ કલ્ચર, કલા, નાટકો અને તમામ પ્રકારના દંભ આદર્યા પછી મારા શેતાની દિમાગમાં એક અનુભવ લેવાની સનક ઉપડી. મને અચાનક રેડ લાઈટ એરિયામાં સેકસ વકર્રોની વચ્ચે રહેવાની સનક જાગી. મારે જોવી હતી એ જીંદગીઓ કેવી રીતે જીવાય છે. મારે કવિતા નહોતી લખવી કે નહતી ખાવી દયા રૂપજીવી બહેનો પર. પણ છતા જોવી હતી એ જીંદગીઓની નજીકથી. એમની વચ્ચો વચ રહીને. મુંબઈ સેન્ટ્રલ સ્ટેશનથી ચાલીને જઈ શકાય એટલા અંતરે છે આ બજાર. ઉંચા મકાનો, ઝાક ઝમાળની વચ્ચે અચાનક આરંભ થાય છે આ રેડ લાઈટ એરિયાનો. સાંજના છ વાગ્યા હતા. બજાર હજુ વાધા સજતુ હતુ. આખા બજારમાં આંટો માર્યો બે ચાર વખત. એકદમ ટ્રફિકથી ધમધમતો રસ્તો. રસ્તાની બંને બાજુએ નાના નાના ઓરડાઓ, અને ઓરડાની બહાર શણગાર સજીને ઊભી રહેલી સેકસ વર્કરો. રસ્તા પરથી સાંજના સમયે અગિણત સામાન્ય નાગિરકોનું પસાર થવું. કોઈ બાળકનું દફતર સાથે પસાર થવું કે કોઈ બહેનોનું શાકભાજીની થેલી સાથે. બધુ એકદમ નોર્મલ. સેકસ વર્કરની પારખુ નજર સિવાય. ગ્રાહક કોણ છે તેની પાક્કી ખબર કઈ રીતે તેમને પડતી હશે તે કોયડો છે.
મ સોદો નક્કી કર્યો. એક નાનકડા પીંજરાની માલિક એવી માસી સાથે.એક રાત્રી રોકાણનો ધંધા માં અડચણ ઉભી નહિ કરવાના મૌખિક કરાર સાથે. બે હજારનમાં. મારી પાસે સામાનમાં કંઈ ખાસ હતુ નહી. નાનકડી જગ્યામાં મેં અને મારા સામાને ખાસ્સી જગ્યા રોકી લીધી. મે સત્સંગ ચાલુ કર્યો સેકસ વર્કરો સાથો. માસીનાં કોઠામાં પાંચ છોકરીઓ હતી. પાંચે પાંચની ઉંમર વીસ વર્ષની આસ પાસ ની હતી. આખા બજારની મોટાભાગની છોકરીઓનાં વતન નેપાળ, બંગાળ અથવા તો ગરીબ આદિવાસી વિસ્તાર હતો. બજારમાં સામેલ તમામ છોકરીઓનો વિસ્તાર, રંગ કે ધર્મ અલગ અલગ હતા પરંતુ દરેકની મુશ્કેલી એક જ હતી. ગરીબી. સાંજના આઠ વાગ્યા. મને પીંજરામાં પાળવાના નિયમો કહી દેવામાં આવ્યા હતા. કોઈપણ પ્રકારનાં સોદામાં વચ્ચે ના પડવું, ગ્રાહકો સાથે ચર્ચા ના કરવી, સેકસ વર્કરોની કામનાં સમયે વાતોમાં ના રાખવી વગેરે વગેરે...એક આંટો મારવા હું બહાર નીકળ્યો. ફોકલેન્ડ રોડ પર ત્રણેક થિયેટરો જોયા. એકદમ જૂના પ્રકારનાં. ત્રણમાંથી બે થિયેટરોમાં તો સની દેઓલનાં ફિલ્મો ચાલતા હતા. હવે ટ્રાફિક થોડો ઓછો થયો હતો. બજારમાં ગ્રાહકોનો આવવાનો સમય થઈ ગયો હતો. એવમાં અચાનક મને એક રેસ્ટોરન્ટમાંથી 'અમર અકબર એન્થોની'ની કવ્વાલી સંભળાઈ 'શીરડી વાલે સાંઈ બાબા...'મારા પગ એ રેસ્ટોરન્ટ તરફ દોરાયા. બહાર ઊભેલા દલાલે કહ્યું કે, સાહબ ૧૮૦ મેં બીયર મીલેગા, સ્પેશિયલ લડકીયોકાં બાર હૈ....હું અંદર ગયો. ત્યાં એકદમ ભકિતમય વાતાવરણ હતું. બધા આ કવ્વાલીને પ્રાર્થનાની જેમ ભજતા હતા. તેઓ રોજ ધંધો શરુ કરતા પહેલા રોજ આ ફિલ્મ ના ગીત ને ભજતા હતા. દંગ રહી ગયો હું. રેડ લાઈટ એરિયા, સાંઈ બાબાનુ ફિલ્મી ગીત, દલાલ, સેકસ વર્કર અને સુરા.... પાછો ફર્યો મારી જગ્યાએ. ગ્રાહકોની તકરાર ચાલી રહી હતી. પૈસાની રકઝક. એક જાય બીજો આવે. દરિમયામાં મારા ભાગે વાતો કરવાની આવે. મારે કોઈની ટ્રેજીક સ્ટોરી નહતી જાણવી. મારે ખોટી દયાનો દંભ નહતો કરવો. મારે એક માણસ તરીકે વાત કરવી હતી એક માણસ સાથે. મને એક સેકસ વર્કરે કહ્યું કે, ચુત્યા હૈ કયા, કુછ કરના નહિ હૈ તો યહાં આયા કયું હૈ. મ એમને કહ્યું કે કંઈ એવોજ છું. થોડી વાર પછી એ મારી ખાસ મિત્ર બની ગઈ. પોતાના સપનાં વિષે વાતો કરવા માંડી. એ નાનકડી છોકરીએ પોતાનાં થનાર બાળકોનાં નામો પણ વિચારી રાખ્યા હતા. મને એણે કહ્યું કે, મુજે પતા હૈ હમસે શાદી તો કોઈ નહિ કરેગા, લેકની બચ્ચે તો હમ પેદા કરેગાના...આ સાંભળીને નિત્શેની ફિલોસોફી કે મારા ઈતિહાસનું જ્ઞાન કે ફ્રોઈડનું મનોવિજ્ઞાન બધુ ભુલી ગયો. રાતનાં એક વાગી ગયો હતો. ટ્રાફિક એકદમ બંધ. માત્ર ગ્રાહકો અને સેકસ વર્કરો સિવાય બીજુ કોઈ ન હતું એ વિસ્તારમાં. ત્યાં રસ્તા પર રાત્રે એક જગ્યાએ મોટી વિકટોરીયો ધોડાગાડીનું પાર્કીંગ છે. દરેક ધોડાગાડીની આગળ એક સેકસ વર્કર ઊભી રહે. નીયોન લાઈટમાં કોઈ ફોટોગ્રાફર માટે આ દ્શ્ય કેમેરામાં કંડારવા લાયક બને. આ બજારમાં રાત્રે ફુગ્ગાવાળાઓ પણ ઘણાં ફરતા હોય છે. ખબર નહિ કેમ. ફોકલેન્ડ રોડ લેન નંબર ૮ પછી ચાલુ થતા આ બજારમાં એક વિરોધાભાસ જોયો. સેકસવર્કરો પછી બીજા નંબરનો ધંધો અહિંયા દરજીઓનો છે. એક તરફ કપડા કાઠવાનો ધંધો બીજી બાજુ કપડા સીવવાનો ધંધો. આ રસ્તા પરની સેકસ વર્કરની કેફિયત ખાલી આ દરજીઓ જ સમજી શકતા હશે. અજીબ દુનિયા છે અને જીંદગી પણ. આ ઊપરાંત ગુપ્ત રોગનાં નકલી ડોકટરોનો કાફકો પણ અહિંયો સારો એવો છે. આખા બજારમાં ખાસ્સા એવા અફધાની દાંતના નિષ્ણાત ડોકટરનાં પાટીયા પણ ધણાં જોવા મળ્યા. હવે અફધાન અને દાંતને શું લેવા દેવા...
રાતનાં બે વાગી ગયા હતાં. ગ્રાહકો લગભગ આવવાનાં ઓછા થઈ ગયા હતા. મ એક ઓલ્ડ મોન્કની બોટલ મંગાવી. પેલી પાંચ સેકસ વર્કરો અને માસી એમ અમે સાત જણાંએ બે-બે પેગ માર્યા. લવારી કરી. મોટાભાગનાં કિસ્સામાં મજાકનું સાધન હું જ હતો...એવામાં એક દેવદાસ ટાઈપ પૈસાદાર દેખાતો ગ્રાહક આવ્યો. ખૂબ પીધેલો હતો. એક સેકસ વર્કરે એને બાહુપાશમાં લઈ લીધો. નાનકડી મહેફીલ પડી ભાંગી. હું રસ્તા પર આવી ગયો. થોડીવાર પછી પેલા દેવદાસને બે છોકરીઓ બહાર મુકી ગઈ એની કાર સુધી. જતા જતા મેં જોયું કે એના પાકીટમાં ત્રણ હજાર જેટલા રૂપિયા હતા એ માસીએ લઈ લીધા. સિફતતાપૂર્વક. એ દેવદાસ જતો રહ્યો. બીજી ઓલ્ડ મોન્કની બોટલ માસીએ મંગાવી...મહેફિલ ફરી જામી. હવે સવાર પડવામાં આવી હતી. મારે સવારની ટ્રેન પકડીને મારા ગામ જવાનું હતું. ચા પીવાનો સમય કયારે થઈ ગયો એ પીતા પીતા ખબર જ ના પડી. સાત બાય સાતની ઓરડીમાંથી હું નીકળ્યો. માસી અને એમની છોકરીઓએ મને વિદાય આપી. 'ફરી મુંબઈ આવો ત્યારે અહિંયા જ રહેજો...' કોઈક એક જાણ બોલ્યું. હું પાછુ વાળીને જોઈ ના શક્યો...ખબર નહિ કેમ, કદાચ હું રડતો હતો....

footnotes

http://timesofindia.indiatimes.com/india/Legalize-prostitution-if-you-cant-curb-it-SC-to-govt/articleshow/5322127.cms


http://www.maryellenmark.com/frames/falkland.html

Monday, September 21, 2009

માફ કરજો...થોડો વધુ લવારો



PREM KAHANI NO # 1


'Single'...few months after....'In Relationship'...few days after...'it's complicated'.....few hours after.....'Single'.....few minuts after... status msg update... 'Tum kya jano ...pyar kya hota hai...' Devdas and five others Likes it.....



PREM KAHANI NO # 2 ब्रेक-अप के बाद वो रोज उसकी यादो मैं खोया रहता है, ढूँढता है उसको, फेसबुक मैं कोई पन्ना नहीं है उसके नाम का, ऑरकुट मैं कोई और है ऐसे ही नाम वाली, अरे वो तो छोडो पुरे गूगल मैं भी उसकी कोई खबर नहीं, फ़ोन नंबर तो कबका बदल दिया है उ...सने, क्या करे सारे रास्ते बंद है एक दुसरे के बारे मैं जानने के...सुना है की वो दोनों एक ही शहर मैं रहते है...एक ही इलाके में...शायद पडोशी है वो दोनों...


PREM KAHANI NO # 3 अब वो फेसबुक या जी मेल चेट पे नहीं लेकिन शादी.कोम पर लोग-इन होता है....



PREM KAHANI NO # 4 वो भीगती तो आधा शहर गिला होता था, उसका रूमाल गिरता तो पूरा बाज़ार झुकता था, वो बला की खूबसूरत थी, जिंदगी भर अकेली रही, किसीको भाव नहीं दिया, नजाने कितनो के दिल तोडे और कितने देवदास हुए उसके प्यार मैं, अब वो बहोत बूढी हो चुकी है, खू...बसूरती अब केवल अतीत है, कितने सालो के बाद उसको लोगो ने खुश देखा, उसने घर पे उस दिन हलवा पूरी बनाया, शायद वोही दिन दिल्ही हाई कोर्ट का फेंसला आया था...३७७ वाला ही तो...



PREM KAHANI NO # 5 એ નિવૃત્ત થઇ ગયો હતો, છોકરા પણ સેટ થઇ ગયા હતા. એક દિવસ એને ખબર મળ્યા કે નીતાની હાલત ખુબ ખરાબ છે, તેના સંતાનો તેને UK થી તગેડી કાઢી મુંબઈના કોઈ વૃદ્ધાશ્રમમાં મૂકી આવ્યા છે, મરી જાય ત્યાં સુધીના પૈસા ભરીને. એ આખી રાત એને ઊંઘ ના આવી..., સવારે ઉઠીને પત્નીને બધી વાત કરી, ખુલ્લા મને,ચાલીસ વર્ષ પહેલાની વીતી ગયેલી વાત ...હવે ત્રણે જણા સાથે રહે છે, એક બીજા ની સંભાળ રાખતા, અને સમય મળે તો ભગવાનને પણ ભજી લે છે...

Monday, July 6, 2009

માટીની મહેક અને પ્રેમિકાની યાદોની માંને કુતરા પૈણે !




સંવેદનાઓનું બાષ્પીભવન થયું
અને તરત જ આંખમાં આંસુંઓના વાદળો બંધાઈ ગયા,
હવામાન ખાતા એ જાહેર કર્યું કે,
"વાતાવરણ ખુશનુમા છે,
જલ્દીથી નજીક ની લારી પર તમારા દાળવડા બૂક કરાવી દો "
કવિઓ અને કલાકારોએ લોકોને વરસાદ માણવાની અપીલ
રેનકોટ પહેરી છત્રી ઓઢીને કરી,
અમેરિકન્ મકાઈ શેકવા તૈયાર,
શેકાતી મકાઈ ના દાણા કરતા વધારે ઉત્કટ રીતે પ્રેમીઓ ફૂટી નીકળ્યા,
રસ્તાઓ પર,
બાષ્પીભવન ના થયું હોઈ એવી લાગણીઓના ઘોડાપુર લઈને
....
માટીની મહેક અને પ્રેમિકાની યાદોની માંને કુતરા પૈણે !
વરસાદ નહિ પડે તો મારા વાવેલા દાણાનું શું ?
ચુકાવાવના નાણાનું શું ?
હવે છાંટા નહિ પડે તો,
ખેતરમાં છાંટવાની દવા પીવી પડશે એનું શું ?
કવિના છંદ કરતા વધારે લયબદ્ધ ખેતરના ચાસ
રાહ જુવે છે તારી
મેઘદૂત નો વિરહ તો કઈ નથી આની સામે
મેહુલિયા
......
કાલુ બોલતા બાળકો અને એમનું તને
ઉની રોટલી અને કરેલાના શાકનું વચન પણ તને અસર નથી કરતુ...
કઈ નહિ બોસ
પડવું હોઈ તો પડ
નહિ તો વધુ એક દુકાળ
સંવેદનાનો

Tuesday, June 2, 2009

આંગળા વેંઠારવાનાં !




આ તો શું રોજ રોજ કીબોર્ડ પર આંગળા વેંઠારવાનાં,
મોબાઇલનાં કીપેડ પર, 
ફેસબુકનાં સ્ટેટસ મેસેજમાં, 
ગુગલ ટોકનાં ખાનામાં, 
ટહુકો પણ ટ્વીટરમાં, 
જાણે કે જીભ નહિં કીબોર્ડને વાચા ફૂટી, 
ટેરવા પર આખી કાનીયાત, 
ફોટોમાં મિત્રોને મહાલતા જુઓ, 
આનંદ અને દુઃખ, નિરાશા અને આશા, 
ગુસ્સો અને ગાંડપણ,
 સંવેદનાઓનાં પણ સીમ્બોલ, 
સાવ એવું નથી કે બધુ ખોટું છે, 
પણ થોડુ વધારે હાવી છે, 
આપણાં પર, 
કોઇ નશાની જેમ, 
વ્યસનની જેમ, 
બોસ બહુ થયું, 
રૂબરૂ મળીશું....

Wednesday, May 6, 2009

કેજરીવાલ, વી મીસ યુ



અંકુર એને ઓમકારા કહેતો તો હું કેજરીવાલ, પ્રશાંત એને શિવાજી અને ક્યારેક ભોલેનાથ કહેતો તો રાધા આઉલ. ઓછા બોલા રાહુલને ઓફિસમાં લોકો ઘણાં નામે બોલાવતા. પ્રથમ નજરે ગંભીર પર્સનાલીટી લાગતો રાહુલ મણગાંવકર હું ટાઇમ્સ ઓફ ઇન્ડિયામાં નોકરીએ લાગ્યો ત્યારથી સાથે બેસતા અને સાથે ફુંકતા. સવારે લગભગ અમે બંને સાથે ઓફિસમાં આવતા અને રાહુલ કાળી ચા અને ખભે કાગળીયાથી લદાયેલા થેલો લઇને રૂમમાં દાખલ થતો અને મુડ પ્રમાણે કંઇ કહેતો અથવા ના પણ બોલતો. એ મને પ્રોફેસર કહીને સંબોધતો. બહુ કંટાળી જાય તો કહેતો કે, પ્રોફેસર ગીત વગાડો...મને અંગ્રેજી ગીતો સાંભળતો એણે કર્યો. પહેલી વાર એણે મને બીટલ્સ સંભળાવ્યો અને મને મઝા પડી તો મારાથી વધારે મઝા એને પડી અને ઓફિસમાં અગિયાર વાગ્યા સુધી બેસીને બીટલ્સનાં તમામ પ્રખ્યાત ગીતો એણે મને સંભળાવ્યા. મારી ડીક્સનેરી પણ રાહુલ, મોટાભાગે સ્પેલિંગ હું રાહુલને પુછીને લખતો. રાહુલ કોપી લખતો હોય ત્યારે અને ફોન પર વાત કરતો હોય ત્યારે ખૂબ ગંભીર થઇ જતો, અને ક્યારેક ગુસ્સે પણ. ચા પીવાના અને કીટલી પર જવાનાં દરેક આમંત્રણ એ સ્વીકારી લેતો, સહજતાથી. અમારી નવી બેઠક વ્યવસ્થા પ્રમાણે હું રાહુલ અને ખાનને છેલ્લો રૂમ ફાળવવામાં આવ્યો. રાહુલને આ રૂમ ખૂબ ગમતો. અમારા રૂમનો દરવાજો કોઇ ખુલ્લો રાખે તો એને બિલકુલ ના ગમતું, દરવાજો ખુલ્લો રહેવાથી આપણાં રૂમમાં ખલેલ ઉભી થાય છે એવું એ માનતો. હંમેશા ખુલ્લા રહેલા દરવાજાને એ બંધ કરી દેતો. સઇદખાનને એ જસ્ટીસ કહેતો અને માન પણ આપતો, ખબર નહિં કેમ. ગંભીર રહેતા રાહુલને પ્રશાંત છેડખાની કરતો અને એમાં સૌૈથી વધારે મઝા રાહુલને જ આવતી. માહિતી અધિકાર એના દિલથી નજીક હતો, આ કાયદાની સહેજ પણ છેડખાની એ સહન કરી શકતો નહિં, એવું કંઇ થતા જ માઇલ્ડ રાહુલ ઉકળી જતો. નોનવેજ અને સરકારી અધિકારીઓ પણ રાહુલના રસનો વિષય, સામાન્ય રીતે અધિકારીને એ પોપટ કહીને સંબોધતો અને ખાન પાસે ફેમસનાં ચીકન પફ મંગાવતો, ફોન કરીને. રાત્રે મોડે સુધી રૂમમાં અમે બેસતા અને ગામ આખાની વાતો કરતા અને ગીતો સાંભળતા. દિવસમાં સૌથી વધારે સમય અમારો સાથે જતો. અત્યારે રાત થઇ ગઇ છે, હું રૂમમાં બેસીને લખી રહ્યો છું...રૂમનો દરવાજો ખુલ્લો છે અને રાહુલની ખુરશી ખાલી...